Czy spływy kajakowe są bezpieczne?

Spływy kajakowe są niezwykle przyjemną i atrakcyjną formą aktywnego wypoczynku na łonie natury. Rozwój i dostępność szlaków kajakowych przekłada się na rosnącą popularność tego sportu, a to sprawia, że na kajaki coraz częściej wybierają się także osoby, które nie mają doświadczenia ani odpowiednich umiejętności technicznych.

​Tacy uczestnicy często nie zdają sobie sprawy z tego, jak powinni przygotować się do spływów ani na co zwracać uwagę. Tymczasem na spływach kajakowych – choć są uznawane za dość bezpieczną formę rekreacji –  mogą przytrafić się również mniej sympatyczne niespodzianki. Aby ich uniknąć, ważna jest świadomość, jakie zagrożenia mogą czaić się na beztroskich fanów spływów kajakowych i jakich zasad należy przestrzegać, aby wypad nad rzekę był równie udany, co bezpieczny.

Na co należy uważać podczas spływów kajakowych?

Głównym zagrożeniem w trakcie trwania spływu kajakowego jest oczywiście sama rzeka i jej zróżnicowany charakter. Każdy uczestnik spływów powinien czuć do niej respekt, ponieważ rzeka może zupełnie nieoczekiwanie zmienić swoje oblicze np. w sytuacji, gdy jej stan ulegnie podwyższeniu. Zagrożeniem są także wiry, szczególnie niebezpieczne dla osób, które nie są dobrymi pływakami i łatwo wpadają w panikę. Może wówczas dojść do sytuacji, kiedy to kajak zostanie wciągnięty w wir lub ulegnie wywrotce, co skutkuje jego przymusowym opuszczeniem, tzw. kabiną. Najwięcej wywrotek przytrafia się ludziom, którzy po raz pierwszy mają kontakt z kajakiem. Do wywrotki może również doprowadzić silny nurt, który przyczyni się do wciśnięcia kajaka w przeszkodę, napłynięcie na wystający kamień bądź próba zatrzymania kajaka na skutek łapania za gałęzie rosnącego nad rzeką drzewa.
​
Uważać należy także na pogodę, szczególnie zmienną i kapryśną w letnich miesiącach. Jednym z najważniejszych pogodowych zagrożeń jest oczywiście burza. Nie wolno w trakcie jej trwania przebywać w wodzie, co wymusza na uczestnikach spływu jak najszybszą ewakuację na brzeg, najlepiej zalesiony (aby nie stanowić najwyższego punktu w okolicy). Zagrożeniem podczas intensywnych opadów mogą być także wysokie fale. Po drugiej stronie pogodowego spektrum znajduje się natomiast słońce, szczególnie zdradliwe jeśli chodzi o polskie, rzadko zacienione rzeki. Zbyt długie przebywanie na otwartym terenie może doprowadzić do poważnego w skutkach przegrzania lub udaru. Niezbędne w takiej sytuacji okazują się kremy z wysokimi filtrami UV, kapelusze, regularne postoje w cieniu, picie dużej ilości wody oraz unikanie spływów między godziną 11 a 15. Tak samo mocno należy wystrzegać się nadmiernego wyziębienia organizmu, spowodowanego zbyt długim przebywaniem w wodzie lub zmarznięciem na skutek założenia nieodpowiedniego ubrania.

Jak uniknąć zagrożeń na spływie kajakowym?

Najistotniejsze kwestie dotyczące sterowania kajakiem, zachowania się kajaka na nurcie oraz sytuacji awaryjnych, o których należy pamiętać, aby spływ kajakowy był w pełni bezpieczny, to:

• nie wolno pływać po spożyciu alkoholu ani spożywać alkoholu podczas przebywania na wodzie;
• nie wolno urządzać spływów nocą, a odbywający się spływ (lub jego etap) należy bezwzględnie zakończyć przed zachodem słońca;
• jeśli nurt jest silny, nie należy przybijać bokiem do przeszkody;
• dziób kajaka należy ustawiać prostopadle do fali, aby zminimalizować ryzyko wywrotki;
• należy obserwować powierzchnię wody przed kajakiem, aby w porę zauważyć zmarszczenia świadczące o obecności podwodnych przeszkód;
• należy bezwzględnie nosić kamizelkę asekuracyjną/ratunkową;
• należy zwracać baczną uwagę na inne pływające jednostki;
• przy wywrotce kajaka z bagażem nie należy próbować obrócić go na siłę – lepiej jest doholować go do płycizny lub do brzegu i poprosić innych o pomoc;
• należy kontrolować pogodę i stan wody, a jeśli panujące warunki atmosferyczne są złe (np. przez silny wiatr, deszcz, burzę), nie wolno w ogóle wypływać;
• przed udaniem się na spływ warto zebrać informacje o rzece i znajdujących się na niej przeszkodach.

​Decydując się na wzięcie udziału w spływach kajakowych, powinniśmy zdawać sobie sprawę z tego, że o ile nie są one sportem ekstremalnym, niezbędnym minimum jest to, aby przynajmniej jedna osoba z grupy dysponowała podstawową wiedzą na temat pływania kajakiem. Z tego powodu na początek przygody z kajakami warto wybrać się na spływ pod okiem instruktora, który będzie służyć pomocą i fachową wiedzą na temat obranej trasy. Osoba posiadająca stosowne doświadczenie będzie mogła również przeszkolić resztę uczestników przed rozpoczęciem właściwego spływu.